Afschaffing van de cheque-verloning
Hoeveel ecocheques moet je mee hebben naar het autosalon, als je een hybridewagen wilt kopen? Ik vroeg het me af. Want het is wat met die ecocheque. In de winkel is het soms wel even zoeken, maar met een beetje geduld lukt het wel aan de kassa: Twee broden, een spaarlamp, wat speelgoed voor de kleinkinderen en een paar sokken, dat betaal je met een ecocheque, een geschenkencheque, een maaltijdcheque en baar geld. De oma die voor me stond, zocht vertwijfeld de juiste combinatie, maar ook de verkoopster keek vertwijfeld naar de aanzwellende rij klanten. Toen de brave dame alles bij elkaar had, moest de kassierster haar teleurstellen: ”geschenkencheques aanvaarden wij niet en de op de ecocheque mogen wij niet teruggeven. Je koopt best een spaarlamp die precies € 10 kost. Of koop er eentje extra, dan kan je met gewoon geld bijleggen”.
Er komen steeds meer cheques op de markt. Er zijn dienstencheques, maaltijdcheques, geschenkencheques, ecocheques, cultuurcheques en sportcheques. Elk van die dingen heeft ergens wel zijn nut, maar allemaal worden ze ingevoerd in de plaats van echt loon. Het lijkt wel alsof we terugkeren naar de tijd waarin men het loon van de arbeiders uitbetaalde in aardappelen enz. Walter De Buck blies de tekst van “koevoet es beter dan boelie” nieuw leven in, waarmee men de schandelijke behandeling van de arbeiders uit de textielfabrieken van barones De Hemptine bezong in de 19°eeuw. Wat is er zo anders aan het ‘uitbetalen van vergoedingen voor arbeid in de vorm van deze cheques vandaag’?
Elk van deze ruilmiddelen heeft wel zijn doel. Fiscaal voordeel, gebruiksgemak (?), het ontmoedigen van zwart geld, het aanzwengelen van de economie… Een gezin met een laag inkomen heeft er echter amper voordeel bij. De diensten en producten die men er mee kan kopen, behoren doorgaans tot de duurdere in hun soort. En veel van die papiertjes aanvaardt men slechts beperkt en in de handelszaken waar die gezinnen uit budgettaire redenen niet komen.
Het gaat verder dan ze zwakkeren uit de samenleving. We zijn een gezin met 2 voltijds aanwezige en 3 deeltijds aanwezige kinderen. Sinds enkele jaren monitoren wij ons energieverbruik. We slaagden er in ons verbruik met 20% te laten dalen en toch comfortabel te even. Alle onnodige energieverslinders zijn weg uit ons huis. We verlichten uitsluitend met spaarlampen en zelfs deze worden geleidelijk aan vervangen door LED verlichting. Wanneer we genoeg bij elkaar gespaard hebben doen we structurele ingrepen aan het huis waarmee we de isolatiewaarde van het huis verhogen en de stroom die we gebruiken is 100% groene stroom. Wat moeten wij in godsnaam doen met energiecheques? Zaken kopen die we niet nodig hebben, om de productie te stimuleren? Wel betalen wij maandelijks meer dan € 900 aan alimentatie. Ik betwijfel echter of we dit met ecocheques mogen betalen; met maaltijd- of cultuurcheques?
Die cheque-economie zal ongetwijfeld wel zijn nut hebben. Er is een hele administratie nodig om die rotdingen allemaal verwerkt te krijgen. Men enige creativiteit kan dit een compleet nieuw economisch circuit op poten zetten. De productie van de cheque geeft werk aan nogal wat drukkers, de verwerking ervan al net zo goed. Misschien komt een of andere ondernemende jongere op het idee om een bedrijfje op te richten waar men zijn nutteloze cheques kan inruilen voor deze welke men wel kan gebruiken: 2 ecocheques voor 6 maaltijdcheques, het bedrijf kan je betalen in dienstencheques.
Trouwens, nu we op de ruilmarkt ingeslagen zijn, kunnen we beter doorduwen. Laat ons het doktersbezoek betalen met gezondheidscheques en met psychocheques kan je naar de therapeut. Je kan naar de kapper met een hairycheque en de landbouwcheque kan je stimuleren om weer bij de boer om zuivel te gaan. Kinderen kopen weer gezonde dingen dankzij de zakgeldcheque en alle betwistingen over alimentatie worden opgelost met alicheques. In de kerk hoef je niet meer naar kleingeld te tasten als je de Jezuscheque gebruikt.
Of moeten we de minister van vereenvoudiging vragen om alle cheques in één cheque samen te voegen, dat maakt het een stuk gemakkelijker. Of toch maar gewoon de arbeider betalen voor zijn werk? Het klimaat zal men heus niet redden met de ecocheque. Daarvoor moet men anders gaan denken, anders gaan leven; daarvoor moet men een klimaatbeleid voeren, structureel en doordacht. Voor het klimaat er ons gewoonweg toe verplicht.